کارگاه دوم بسیج اندیشه ها - راه حل یابی

بسیج اندیشه ها - کارگاه دوم(راه حل یابی)

1. در ابتدا باید تعداد زیادی کاغذ هم اندازه را تهیه و ماژیک های یکرنگی را برای نوشتن افراد حاضر در جلسه فراهم کنیم.استفاده از ماژیک برای استفاده از کلمات کمتر و مشخص نبودن دست خط ها می باشد. در دور اول به هر فرد 7 تا 10 باریکه کاغذ و یک ماژیک می دهیم و از او می خواهیم که نظراتش را کامل بیان کند. این نظرات باید بی نام باشند تا افراد احساس راحتی بیشتری کرده و آنچه را که فکر می کنند بدون ترس بیان کنند و احتمال ردیابی نظر مطرح شده نباشد.

  هدایت گر جلسه باید فوراً برگه ها را تک تک از افراد جمع آوری کرده و درهم دسته کند، زمانیکه فردی تمام برگه هایی را که به او داده شده بود با نظراتش تکمیل کرد، هدایت گر 3 یا 4 برگ دیگر هم به او می دهد و با گفتن عبارات تشویق کننده ای ازقبیل « ایده های خوب و زیادی دارید»،  فرد را تشویق به نوشتن می کند و از او می خواهد تا تمام ایده هایی که در ذهن دارد را بیان کند.

 این بار هم به همان شکل گفته شده فوراً و تک به تک ایده ها را جمع می کنیم و درهم دسته می کنیم و منتظر می مانیم تا اکثریت از نوشتن دست بکشند.

2. در این گام هدایت گر تمامی راه حل های جمع آوری شده را برای همه افراد و با صدای رسا می خواند.

هدایت گر در این مرحله برای دور دوم به افراد 3 یا 4 برگه می دهد و از آن ها می خواهد مرحله قبل را تکمیل کنند و باز هم راه حل جدیدی بنویسند. اگر افرادی زودتر تمام کردند مجدداً به آن ها 1 یا 2 برگه دیگر داده و آن ها را تشویق به نوشتن می نماید. مثل مرحله قبل نظرات برای همه خوانده می شود.

3. حتی می توان این فرایند را برای بار سوم هم انجام داد و از افراد خواست تا راه حل های خلاقانه و عجیبشان را نیز بنویسند و سپس این نظرات جمع آوری شده خوانده شوند.

4. در این مرحله از فردی در گروه می خواهیم تا ایده ها را شماره گذاری کند و سپس از افراد می خواهیم تا یک ورق A4 را برداشته و در آن ستون هایی با عناوین شماره ایده، امکان سنجی و اثربخشی ایجاد کنند. سطرها را به تعداد ایده ها شماره بزنند. اینکه هر ایده چقدر اثر داشته و امکان پذیر است توسط افراد حاضر درجلسه بررسی می شود و این امر را می توان از جنبه های مختلف بررسی کرد برای ارزش گذاری از طیف لیکرت استفاده می کنیم. از افراد می خواهیم تا در هر سطر مربوط به یک ایده خاص اعداد مرتبط با امکانپذیری و اثر بخشی آن را از نظر خودشان بنویسند.

طیف لیکرت با 5 نقطه اهمیت بدین شکل است:

امکان سنجی: 

   بسیار امکان پذیر     امکان پذیر      معمولی     کم تر امکان پذیر      بسیار کم امکان پذیر

                          5                 4               3                2                    1

اثربخشی: 

  بسیار اثربخش     اثربخش      معمولی      کم تر اثربخش     بسیار کم اثربخش

                     5                4            3            2             1

در این گام به افراد ضریب اهمیت داده می شود. این کار با توجه به نظر مدیرعامل، مدیران بخش های مربوطه، صاحبان پروژه، کارشناسان و خبرگان صورت می گیرد.البته حتی المقدور سعی می شود که اشخاص متوجه نشوند چون ممکن است کسانی که وزن کمتری به انها اختصاص داده شده اضحار شکایت نمایند.

5. در این مرحله جدولی ترسیم می کنیم که در سطرهای آن، شماره های ایده ها و در ستون ها، اسامی افراد قرار بگیرند. در هر ستون و زیر اسم هر فرد دو قسمت امکان سنجی و اثرگذاری ایجاد می کنیم. چگونگی قرار دادن اعداد در خانه های جدول بدین شکل است که مثلاً فرد الف ایده شماره یک را بسیار امکان پذیر  و کم اثر دانسته است، در این صورت در سطر مربوط به ایده ی یک و ستون امکان سنجی فرد الف عدد 5 و در سطر مربوط به ایده یک و ستون اثرپذیری فرد الف عدد 2 (با توجه به طیف لیکرت که در بالا گفته شد) قرار می گیرد. برای تمامی افراد و ایده ها این روند انجام می گیرد و جدول پر می شود. 

پس از انجام مراحل گفته شده برای اینکه ضریب اهمیت افراد را هم دخیل کنیم، 2 ستون دیگر تحت عنوان امکان سنجی و اثربخشی به جدول اضافه می کنیم. برای ستون امکان سنجی، در هر سطر که مربوط به یک ایده مشخص است، اعداد مربوط به امکان سنجی تمامی افراد را با هم جمع کرده بر تعداد افراد تقسیم می کنیم و عدد بدست آمده را در همان سطر و در ستون جدید امکان سنجی وارد می کنیم. اینکار را برای تمامی ایده ها انجام می دهیم. در مورد ستون اثر بخشی، در هر سطر که مربوط به یک ایده مشخص است، اعداد مربوط به اثر بخشی  تمامی افراد را با هم جمع کرده بر تعداد افراد تقسیم می کنیم و عدد بدست آمده را در همان سطر و در ستون جدید اثر بخشی وارد می کنیم. اینکار را برای تمامی ایده ها انجام می دهیم. می توان این جدول با استفاده از نرم افزار Excel هم ترسیم و محاسبه کرد.

6. در نهایت با توجه به مختصات بدست آمده برای هر ایده از دو ستون جدید امکان سنجی و اثربخشی، نموداری را ترسیم می کنیم که محور افقی آن امکان سنجی (از 0 تا 5 شماره گذاری شده) و محور عمودی آن اثربخشی (از 0 تا 5 شماره گذاری شده) باشد. هرکدام از این محورها با توجه به طیف لیکرت به 5 قسمت مساوی تقسیم می شوند و هر ایده به شکل مختصات یک نقطه در این نمودار نشان داده می شود. پس از نمایش تمام ایده ها در این نمودار، می توان فضای بدست آمده را به 4 قسمت مساوی یا بیشتر تقسیم نمود تا ایده های با اولویت تر که در بالای نمودار و سمت راست آن قرار دارند مشخص شوند. این ها ایده هایی هستند که دارای بیشترین امکان پذیری و اثربخشی می باشند. هیچ ایده ای را نادیده نمی گیریم و فقط آن ها را اولویت بندی می کنیم تا بتوانیم برای حل مسئله از بهترین آن ها بهره بگیریم. همانطور که در شکل زیر نشان داده شده است چهارناحیه خواهیم داشت که به ترتیب اهمیت عباتند از:1 ،4،2 و3

ایده هایی که امکان سنجی بیشتری دارند مهمتر هستند لذا ناحیه بعد از 1 مهم ترین ناحیه است سپس ناحیه 2 مهم است البته این ایده ها باید غنی شوند ودر آخر ناحیه 3 مهم است و ما هیچ ایده ای را دور نمی ریزیم فقط باید غنی شده و امکان انجام آن فراهم شود.

حتی گاهی اوقات دیده شده که هر ناحیه را نیز برای استفاده بهتر از روش بسیج اندیشه ها به نواحی دیگیری تقسیم نمو ده اند.

گام سوم : پیاده سازی روش بسیج اندیشه ها با موضوع علل بحران بیکاری قشرتحصیلکرده کشور

برای راه حل یابی از نظرات 3 تن از همکاران استفاده گردید وهر 4 نفر از آن ها دارای وزن و ارزش یکسان در نظر گرفته شدند. از نظر این 3 نفر مهم ترین مسئله سیاست های دولت محسوب می گردد و در مرحله بعد اقدام به راه حل یابی برای این مسئله نمودند که نتایج حاصل 10 ایده بوده است که دقیقاً طبق مراحل 1 تا 4 که قبلاً ذکر شد انجام گردیده است.

حاصل جمع آوری ایده ها توسط همان 3 نفراز نظر امکان سنجی و اثر بخشی مورد بررسی قرار گرفت. بدین گونه که یک جدول در اختیار هر فردی قرار می گیرد که این 10 ایده در آن نوشته شد ه است و هر فرد بسته به نظرش به این گزینه ها نمره می دهد و در اخر در یک جدل که در ادامه ملاحظه خواهید کرد میانگین این نظرات با توجه به وزن هر شخص که در اینجا همه یکسان هستند به دست آمده و نتیجه در یک نمودار بر حسب امکان سنجی و اثر بخشی ایده ها که رسم ردیده، آورده شده است. همچنین 5 ایده ای که بالاترین امتیاز را آورده اند نیز در انتها نوشته شده است.

 

ردیف	موضوع	میانگین اثربخشی	میانگین امکان سنجی
1	توجه به شایسته سالاری به جای   رابطه برای استخدام افراد	2	3.8
2	تعداد فارغ التحصیلان متناسب با   نیاز جامعه	2	3.4
3	ایجاد شغل مناسب جایگاه اجتماعی   افراد	4	4.6
4	حقوق و دستمزد متناسب با شغل و   تحصیلات	4.4	4.2
5	توجه بیشتر به تخصص گرایی	4.6	3.6
6	ایجاد زمینه برای استفاده عملی از   دانش آکادمیک	3	3.4
7	ایجاد شغل های پاره وقت در حین   تحصیل برای کارآزموده شدن  افراد	3.6	4.2
8	ایجاد مراکز کار یابی کارآمد	3.2	3.6
9	ایجاد آمادگی ذهنی در افراد برای   کم کردن توقعات شغلی	3.4	3.2
10	راهنمایی افراد برای انتخاب رشته   دانشگاهی متناسب با نیاز جامعه	3.8	3.6

 

5 ایده برتر عبارتند از :

•  ایجاد شغل مناسب جایگاه اجتماعی افراد
• حقوق و دستمزد متناسب با شغل و تحصیلات
•  توجه بیشتر به تخصص گرایی
•  راهنمایی افراد برای انتخاب رشته دانشگاهی متناسب با نیاز جامعه
•  ایجاد شغل های پاره وقت در حین تحصیل برای کارآزموده شدن  افراد

حتی گاهی اوقات دیده شده که هر ناحیه را نیز برای استفاده بهتر از روش بسیج اندیشه ها به نواحی دیگیری تقسیم نمو ده اند.